ในรัชสมัยของ พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ประเทศไทยก็ได้ถือกำเนิดเกิดขึ้นของงานวรรณกรรม ซึ่งมีลักษณะต่างๆ แต่ละลักษณะแตกต่างกันออกไป ตามภูมิภาคของพื้นที่อยู่อาศัยของประชาชนในยุคนั้น แต่ในปัจจุบันนี้ลักษณะของงานวรรณกรรมไทยได้เปลี่ยนไปเป็นอย่างมาก ไม่ว่าจะเป็น ทางด้านรูปแบบแนวคิดรวมไปถึงเนื้อหาสิ่งต่างๆ เหล่านี้ เปลี่ยนแปลงไปตามการได้รับอิทธิพลจากวรรณกรรมตะวันตก ดังนั้น วันนี้เรามาลองย้อนดูงานวรรณกรรมของไทยตั้งแต่ยุคเริ่มแรกมาจนถึงปัจจุบันกันค่ะ
- ยุคเริ่มแรก เป็นที่มาของวรรณกรรมแปลและวรรณกรรมแปลง วรรณกรรมชุดนี้เกิดขึ้นในช่วงปลายรัชกาลที่ 5 ต่อเนื่องกับรัชกาลที่ 6 เป็นช่วงที่วงการเขียนของไทย เปลี่ยนแปลงสู่วรรณกรรมไทยฉบับปัจจุบันโดยเปลี่ยนจากการเขียนร้อยกรองมาเป็นร้อยแก้วตามอิทธิพลของชาติตะวันตกและในช่วงนี้เองก็ได้ทำให้เกิดนักเขียนแนวใหม่ขึ้นมามากมายซึ่งในปัจจุบันนี้แต่ละท่านกลายเป็นนักเขียน นวนิยายและเรื่องสั้นที่ผลิตผลงานออกมามากมายและหลายท่านก็คือศิลปินแห่งชาติ ที่มีชื่อเสียง เป็นที่จดจำมาจนถึงยุคนี้
- ยุครุ่งอรุณ เป็นยุคแห่งงานวรรณกรรมไทยแนวจิตนิยม เกิดขึ้นในรัชสมัยของพระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว ในช่วงนั้นบ้านเมืองเราเกิดผลกระทบทางด้านเศรษฐกิจส่วนใหญ่แล้วนักข่าวนักหนังสือพิมพ์ จะมีการนำเสนอการแก้ปัญหาโดยการเก็บภาษี ในช่วงนั้นเองหนังสือพิมพ์ก็มีบทบาทในการให้การศึกษาและแนะแนวด้านการปกครอง โดยการนำเสนอบทความวิพากษ์วิจารณ์สภาพบ้านเมือง รวมไปถึงมีการแนะนำระบบประชาธิปไตย หรือระบบการปกครองแบบใหม่ จึงทำให้ วรรณกรรมไทยกลายเป็นที่รู้จัก ของคนรุ่นใหม่มากยิ่งขึ้นหนุ่มสาวจึงหันมาให้ความสนใจในเรื่องงานเขียนวรรณกรรมมากขึ้น
- ยุครัฐนิยม เป็นยุคของวรรณกรรมแนวก้าวหน้าสืบเนื่องมาจากการปกครองจากระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์ มาสู่ประชาธิปไตย สังคมและบ้านเมืองจึงเปลี่ยนไปจากเดิม ชนชั้นกลางมีอำนาจในการควบคุมเศรษฐกิจ ดังนั้นวงการวรรณกรรมของไทยจึงมีการเปลี่ยนไป ตั้งแต่นักเขียนต้องหาเลี้ยงชีพขาดผู้อุปการะ แต่ก็ยังมีขบวนการของคณะราชที่มุ่งเน้นความเสมอภาคทำให้มีผู้มีจิตสำนึกหันมาสนใจปัญหาความยุติธรรมมากยิ่งขึ้น ในยุคนี้จึงเป็นยุคแห่งการสร้างสรรค์งานวรรณกรรมแนวก้าวหน้าและจิตสำนึกอันเป็นลักษณะเด่นของวรรณกรรมในยุคนี้นั่นเอง
- ยุคกบฏสันติภาพ เป็นยุคแห่งวรรณกรรมแนวเพื่อชีวิตเกิดขึ้นหลังจากการทำรัฐประหารของจอมพล ป. พิบูลสงคราม วรรณกรรมในยุคนี้จึงเป็นวรรณกรรมเกี่ยวกับศิลปะเพื่อชีวิต
- ยุคสมัยแห่งความเงียบ ที่มาของงานวรรณกรรมน้ำเน่า เป็นยุคที่ นักเขียนหลายท่านกล่าวถึงว่าเป็นยุคมืดทางปัญญาวรรณกรรมเพื่อชีวิตกลับชะงักไปในขณะที่งานวรรณกรรมเพื่อศิลปะกลับมีความเจริญรุ่งเรืองขึ้นอย่างรวดเร็วโดยเฉพาะอย่างยิ่ง นวนิยายบันเทิงคดีแนวพาฝัน
- ยุคฉันจึงมาหาความหมาย เป็นยุคทองของงานวรรณกรรมหนุ่มสาวซึ่งนักศึกษาได้รับความกดดันจากระบบเผด็จการจากชนชั้นปกครองซึ่งค่อนข้างที่จะขาดเสรีภาพในช่วงนั้นงานวรรณกรรมในยุคนี้ ไม่ค่อยได้รับความสนใจมากนัก
- ยุคประชาธิปไตยเบ่งบาน เป็นวรรณกรรมเพื่อประชาชนงานวรรณกรรมเพื่อชีวิตทั้งงานเก่างานใหม่รวมไปถึงเรื่องสั้นต่างๆได้รับความสนใจเป็นอย่างมากในยุคนี้